در بیان حق پدر و مادر بر فرزند و وجوب رعایت حرمت ایشان
بدانکه رعایت حرمت پدر و مادر از عمده شرایع دین است و ایشانرا از خود راضى داشتن از جمله اشرف طاعات است و عاق ایشان بودن و ایشان را از خود آزرده داشتن از جمله گناهان کبیره است و حق تعالى در قرآن فرموده است اگر پدر و مادر تو کافر باشند و تو را امر کنند که کافر شو در این باب اطاعت ایشان مکن اما در دنیا با ایشان نیکو مصاحبت کن .
در حدیث معتبر منقول است که شخصى بخدمت حضرت رسول صلّى اللّه علیه وآله وسلّم آمد و گفت مرا وصیتى بکن حضرت فرمود که تو را وصیت میکنم که بخدا شرک نیاورى هر چند تو را بآتش بسوزانند مگر آنکه بزبان حرفى بگوئى و دلت برایمان ثابت باشد و تو را وصیت میکنم که اطاعت پدر و مادر بکنى و با ایشان نیکى کنى خواه زنده باشند و خواه مرده باشند هرچند تو را گویند که از زن و مال خود بگذرى بکن که این از جمله ایمان است .
در حدیث دیگر منقول است که شخصى از آنحضرت پرسید که حق پدر بر فرزند چیست فرمود آنکه نام او را نگوید و پیش از او راه نرود و پیش از آنکه پدر بنشیند او ننشیند و کارى نکند که مردم بپدرش دشنام دهند.
حضرت صادق علیه السلام فرمود که چه مانع است احد از شما را که احسان کند بپدر و مادر خود خواه زنده باشند و خواه مرده بآنکه بعد از مردن نماز براى ایشان بکند و حج بنیابت ایشان بکند و روزه از براى ایشان بدارد و آنچه میکند هم ثوابش بآنها عاید شود وهم بخودش و بسبب این نیکى که بایشان کرده است خدا ثواب بسیار باو میدهد.
در حدیث حسن فرمود که شخصى نزد حضرت رسول صلّى اللّه علیه وآله وسلّم آمد و گفت یا رسول اللّه با کى نیکى کنم ؟ فرمود که با مادرت تا سه مرتبه پرسید چنین فرمود و در مرتبه چهارم فرمود که با پدرت .
در حدیث دیگر فرمود که شخصى بخدمت حضرت رسول صلّى اللّه علیه وآله وسلّم آمد و گفت یا رسول اللّه بسیار رغبت دارم بجهاد حضرت فرمود که جهاد کن در راه خدا که اگر کشته شوى نزد خدا زنده خواهى بود و روزى در بهشت خواهى یافت و اگر بمیرى مزدت با خدا است و اگر زنده برگردى از گناهان بدر میآئى مانند روزیکه از مادر متولد شده گفت یا رسول اللّه پدر و مادر پیرى دارم که با من انس دارند ونمى خواهند که من از ایشان جدا شوم حضرت فرمود که پس با پدر و مادر خود باش بحق آن خداوندى که جانم بدست قدرت اوست انسى که ایشان یکشبانه روز با تو داشته باشند بهتر است از یکسال جهاد کردن در راه خدا.
حضرت امام محمد باقر علیه السلام فرمود که کسیکه جزاى حق پدر و مادر را نمیتواند ادا کرد مگر در دو چیز:یکى آنکه پدر بنده باشد و او را بخرد و آزاد کند یا بر او قرضى باشد و ادا کند.
در حدیث دیگر فرمود که گاهست که کسى نیکوکار است با پدر و مادر در زندگى ایشان و بعد از مرگ ایشان قرضى ایشان را ادا نمیکند و طلب آمرزش براى ایشان نمیکند پس خدا او را عاق پدر ومادر مینویسد و گاه هست که کسى عاق ایشانست در زندگى ایشان پس چون مردند قرضشان را ادا میکند و استغفار از براى ایشان میکند پس خدا او را نیکوکار مینویسد.
در حدیث دیگر فرمود که سه چیز است که خدا بهیچ وجه در آن رخصتى نداده است :
اول پس دادن امانت از هر که باشد خواه نیکوکار و خواه بد کردار.
دوم وفا بعهد و پیمان کرده خواه با نیکوکار و خواه با بد کردار.
سوم نیکى با پدر و مادر خواه نیکوکار باشند و خواه بد کردار.
در حدیث دیگر فرمود که ادناى حقوق پدر ومادر آنستکه اف بر روى ایشان نگوئى و فرمود که چون روز قیامت شود پرده از پرده هاى بهشت را بگشایند پس هر صاحب جانى بوى آنرا از پانصد ساله راه بشنود مگر کسیکه عاق پدر و مادر باشد و در حدیث دیگر فرمود کسیکه از روى خشم و غضب نظر بسوى پدر و مادر کند در وقتیکه بر او ظلم کنند ایشان ، خدا هیچ نماز او را قبول نکند و در حدیث دیگر فرمود که از عقوق است آنکه کسى تندنظر کند بسوى پدر و مادر و در حدیث معتبر منقول است که حضرت امام محمد باقر علیه السلام فرمودند که پدرم دید که شخصى پسرش با او راه میرود و تکیه بر دست پدر کرده است پدرم دیگر با آن پسر سخن نگفت تا زنده بود. حضرت صادق علیه السلام فرمود که با پدران خود نیکى کنید تا فرزندان شما بشما نیکى کنند و از زنان دیگران عفت کنید تا دیگران هم از زنان شما عفت کنند فرمود که هر که خواهد خدا سکرات مرگ را بر او آسان کند باید که با خویشان خود احسان کند و با پدر و مادر نیکى کند اگر چنین کند سختیهاى مرگ را حقتعالى بر او آسان کند و هرگز در زندگانى او پریشانى نرسد.در حدیث صحیح از حضرت امام محمد باقر علیه السلام منقول است که چهار خصلت است که هر کس از مؤ منان در او آن خصلتها جمع شود حق تعالى اعلا مراتب بهشت در بلندترین غرفه هاى عزت و شرف او را جا دهد: کسى که یتیمى را جادهد و متوجه احوال او گردد و از براى او بجاى پدر باشد و کسیکه ضعیف و شکسته را رحم کند و یارى نماید و کارهاى او را متکفل شود و کسیکه خرج پدر و مادر را بکشد و باایشان مداراکند و نیکى با ایشان کند هرگز ایشانرا آزرده نکند و کسیکه بنده خود را یارى کند وسفاهت و تندى با او نکند و اعانت کند او را بر خاماتیکه باو مى فرماید و کاریکه بر او دشوار است باو نفرماید.
در حدیث معتبر از حضرت صادق علیه السلام منقول است که سه دعا است که البته مستجابست دعاى پدر و مادر براى فرزند نیکوکار و نفرین ایشان بر فرزندیکه عاق ایشان باشد و نفرین مظلوم بر ظالم و دعاى مظلوم براى کسیکه انتقام او را از آن ظالم بکشد و دعاى مؤ منیکه براى برادر مؤ منى دعا کند که او را از براى رعایت ما اهلبیت شریک در مال خود ساخته باشد ونفرین مؤ من بر کسیکه برادر مؤ منش باو محتاج شده باشد و قدرت داشته باشد که او را اعانت کند ونکند.
از حضرت رسول صلّى اللّه علیه وآله وسلّم منقول است که هر فرزند نیکوکارى که از روى شفقت و مهربانى بسوى پدر و مادر نظر کند هر نگاه کردنى ثواب یک حج مقبول براى او نوشته شود گفتند یا رسول اللّه هر چند روزى صد مرتبه نظر کند فرمود که خدا بزرگتر و کریم تر است .
